01 stycznia 2019 weszła w życie kolejna (121!) nowelizacja Kodeksu pracy. Jest to  Ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. W kontekście zmian przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy przepisy warto wymienić:

– zwiększenie do 50 (z obecnych 20) limitu pracowników w zakładach pracy, w których pracodawca może samodzielnie pełnić obowiązki służby bhp (po ukończeniu szkolenia dla pracodawców pełniących obowiązki służby bhp oraz pod warunkiem, że zakład pracy jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).

– zniesienie obowiązku przeprowadzania szkoleń okresowych dla pracowników administracyjno-biurowych o ile zakład pracy jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ponieważ pracodawcy mają już i tak dużo obowiązków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, niewielu z nich jest zainteresowanych samodzielnym wykonywaniem obowiązków służby bhp. Wydaje się zatem, że przepis zwiększający liczbę pracowników z 20 do 50 raczej nie zmieni sytuacji w tym zakresie.

W tym artykule skupimy się zatem na zniesieniu obowiązku przeprowadzania szkoleń okresowych dla niektórych pracowników administracyjno-biurowych.

Zmiana taka zajdzie bowiem tylko w tych zakładach pracy, które zaliczają się do nie wyższej niż trzeciej kategorii ryzyka według rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.

Ww. rozporządzenie określa 30 kategorii ryzyka, czyli planowana zmiana dotyczy zaledwie 10% określonych kategorii. Szacuje się, że zmiana będzie dotyczyła ok. 5 milionów pracowników.

Zdefiniowanie kategorii ryzyka, do jakiej należy zakład pracy nie powinno stanowić problemu, gdyż jest niezbędne również w celu ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Pełna lista grup działalności PKD wraz z przypisanymi im kategoriami ryzyka została również zawarta w ww. rozporządzeniu.

Do nie wyższej niż trzecia kategorii ryzyka zalicza się m.in. zakłady pracy działające w następujących obszarach:

 

• handel hurtowy i detaliczny
• gastronomia
• informacja i komunikacja
• działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
• działalność finansowa i ubezpieczeniowa
• działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
• działalność profesjonalna, naukowa, techniczna
• działalność organizatorów turystyki
• działalność związana z administracyjną obsługą biura
• administracja publiczna i obrona narodowa
• działalność detektywistyczna i ochroniarska
• edukacja
• działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją

Pamiętajmy, że planowana zmiana przewiduje zwolnienie z obowiązku okresowego szkolenia bhp wyłącznie osoby zatrudnione na stanowiskach administracyjno-biurowych, a nie wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy.

Warto również zaznaczyć, że zapis o konieczności odbycia szkolenia okresowego może znaleźć się w karcie oceny ryzyka zawodowego dla danego stanowiska pracy. W takiej sytuacji, nawet pracownik biurowy zatrudniony w zakładzie pracy o trzeciej bądź niższej kategorii ryzyka będzie miał obowiązek odbycia szkolenia okresowego bhp.

Czy to zmiana na lepsze?

Błędnym moim zdaniem jest fakt, że szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy są zbędne dla pracowników administracyjno-biurowych. Pamiętajmy, że nie istnieje coś takiego jak 100% bezpieczne środowisko pracy. A akurat pracując na stanowisku komputerowym przez 8 godzin dziennie, pracownik może sobie wyrządzić dużą krzywdę nie przestrzegając zasad ergonomii. Kręgosłup mamy tylko jeden, a po kilku latach pracy z komputerem dolegliwości z nim związane są powszechne dla osób, które ignorują podstawowe zasady ergonomii.

Ponadto, szkolenia okresowe przypominają jak zachować się w sytuacji zagrożenia. Niestety, często spotyka się lekceważące podejście pracowników np. do próbnych alarmów pożarowych. Powszechnie uważa się pożar za zjawisko, które nas ?nie dotyczy?. Nie dotyczy do momentu, kiedy się nie zdarzy. Przypominanie ludziom podstawowych zasad zwiększa ich szanse przeżycia w sytuacji zagrożenia. Niezależnie czy zdarzy się ona w zakładzie pracy czy poza nim.

Pierwsza pomoc? Z pierwszą pomocą jest trochę jak z pożarem. Wydaje nam się, że taka sytuacja nie będzie nas dotyczyć. Oczywiście, najlepiej by było, aby takie zdarzenia nie miały miejsca. Ale jeśli ktoś będzie potrzebował naszej pomocy? Pamiętajmy, że świadkowie zdarzenia odgrywają najważniejszą rolę w ciągu pierwszych kilku minut. Nawet najlepsi ratownicy medyczni nie zrobią nic, jeśli nie ma ich obok poszkodowanego. A mózg człowieka umiera właśnie w ciągu tych paru chwil? Podczas każdego szkolenia bhp w Promedzie każdy uczestnik ma możliwość praktycznych ćwiczeń z użyciem fantoma i defibrylatora treningowego. Nawet na trzecim z kolei szkoleniu, pracownicy chętnie korzystają z tej okazji. Najczęściej szkolenie bhp to jedyna możliwość powtórzenia sobie wiadomości z zakresu pierwszej pomocy (zwłaszcza jeśli ktoś jest już posiadaczem prawa jazdy).

Warto też przypominać pracownikom ich prawa, zasady zgłaszania wypadków przy pracy czy w drodze do lub z pracy. Często uczestnicy szkolenia są zaskoczeni, że dane zdarzenie powinno być zgłoszone pracodawcy. Zdarza się również, że nie do końca rozumieją różnice pomiędzy wypadkiem przy pracy a wypadkiem w drodze do lub z pracy, czy świadczeniami płynącymi z tego tytułu.

Nie pamiętam szkolenia, na którym uczestnicy nie mieliby pytań, nie wykazywali zainteresowania tematyką spotkania. Wiem, że każdy z nich “coś” wyniósł. Nawet jeśli wszedł na szkolenie ze znudzoną miną, zakładając że nic nowego się nie dowie.

Z drugiej strony uważam, że zmiana przepisów potwierdza niestety fakt, jak lekceważąco są traktowane w Polsce szkolenia bhp. Mam świadomość, że szkolenia bhp (szczególnie te przeprowadzane w formie “samokształcenia kierowanego”) często są fikcją. Ale czy to znaczy, żeby rezygnować ze szkoleń okresowych? Nie lepiej dostosować ich długość, zakres i formę?

Wartościowe szkolenia zawsze się przydadzą. Mam nadzieję, że zmiana pozwoli pracodawcom na większą elastyczność i sprawi, że dobrzy szkoleniowcy będą mieli większe możliwości aby dostosować prowadzone szkolenia bhp do potrzeb danego pracodawcy.

Autor: Małgorzata Sulestrowska, główny specjalista ds. bhp w Promeda Sp. z o.o.

Artykuł ukaże się w numerze 01/2019 pisma “ATEST. Ochrona Pracy.” ukazującego się nakładem Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Śledźcie naszego bloga (również na Facebooku i Linkedin), gdzie poruszamy istotne kwestie związane z medycyną pracy i BHP. Oczywiście, daj nam znać jeśli masz temat, który powinniśmy Twoim zdaniem bliżej omówić.

źródło ilustracji: www.pixabay.com