Dzisiaj kontynuujemy temat z poprzedniego wpisu. Wiemy już, że podpisanie umowy z lekarzem medycyny pracy na wykonywanie badań profilaktycznych pracowników jest konieczne. W art. 12 Ustawy o służbie medycyny pracy przeczytamy, co taka umowa powinna zawierać. Ale na co szczególnie zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy z lekarzem medycyny pracy?

 

1. Z kim można podpisać umowę?

Najważniejsze, aby badania były przeprowadzane w podstawowej jednostce medycyny pracy, z którą pracodawca ma podpisaną umowę (najczęściej są to indywidualne praktyki lekarskie lekarzy medycyny pracy bądź zakłady opieki zdrowotnej zatrudniające lekarzy uprawnionych do wykonywania badań profilaktycznych, więcej informacji można znaleźć w art. 2 Ustawy o służbie medycyny pracy). Szczegóły, jak powinno wyglądać orzeczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku, poruszymy w jednym z kolejnych artykułów.

 

2. Opłata za zawarcie umowy, minimalne kwoty dotyczące badań

Samo zawarcie umowy na wykonywanie badań profilaktycznych pracowników nie powinno się wiązać z jakimkolwiek kosztem po stronie usługobiorcy. Usługodawca nie powinien także wymagać od pacodawcy jakiejkolwiek minimalnej liczby pracowników przysyłanych na badania np. w ciągu roku (przypomnijmy, że obowiązek podpisania umowy na opiekę profilaktyczną nad pracownikami spoczywa na każdym pracodawcy, nawet tym zatrudniającym jednego pracownika).

3. Ryczałt czy płatności ?od badania??

Wieloletnia obecność na trójmiejskim rynku medycyny pracy skłania nas do opinii, że dla przedsiębiorcy najlepiej jest płacić za faktycznie wykonane badania. Płatności ryczałtowe są uzależnione od ilości zatrudnionych, więc i tak nie zapewniają ustalenia konkretnej kwoty wydatków na dany rok. Oczywiście, niniejsza opinia dotyczy umów na sprawowanie opieki profilaktycznej nad pracownikami, nie umów na kompleksową opiekę zdrowotną (tzw. pakietów medycznych).

4. Czas trwania umowy i długość okresu wypowiedzenia

Ustawa o służbie medycyny pracy określa, że umowa na wykonywanie badań profilaktycznych pracowników powinna być zawarta na okres nie krótszy niż rok. Powszechnie stosowaną praktyką jest zawieranie umów na czas nieokreślony, co ogranicza ryzyko niedopatrzenia terminu podpisania kolejnej umowy oraz pozwala na ograniczenie zbędnej biurokracji. Pamiętajmy, aby sprawdzić jaki jest okres wypowiedzenia.

5. Czy można mieć umowy z kilkoma lekarzami medycyny pracy?

Ustawa o służbie medycyny pracy nie reguluje, czy umowa pomiędzy jednostką służby medycyny pracy a pracodawcą powinna być zawarta na wyłączność. Oczywiście, aby mieć stałą kontrolę nad warunkami zatrudnienia w danym zakładzie pracy, opieka powinna być sprawowana przez jednego lekarza. Ponadto, wykonywanie badań pracowniczych u jednego lekarza pozwala na bliższy kontakt z pacjentem i bieżące śledzenie historii jego zdrowia.

Z drugiej strony, w sytuacji zatrudniania dużej ilości pracowników, na krótki okres czasu, w różnych lokalizacjach (np. w przypadku biur pośrednictwa pracy), wygodniej jest podpisać kilka umów na sprawowanie opieki profilaktycznej nad pracownikami. Pozwala to na większą elastyczność terminów i lokalizacji badań. Szczególnie w takiej sytuacji, zawieranie umowy na wyłączność niepotrzebnie ogranicza możliwości działania pracodawcy.

6. Badania to nie wszystko ? na czym jeszcze polega opieka profilaktyczna nad pracownikami?

W każdej umowie na sprawowanie opieki profilaktycznej nad pracownikami powinien się znaleźć m.in. punkt mówiący o przepływie informacji pomiędzy lekarzem profilaktykiem a pracodawcą (najczęściej reprezentowanym przez przedstawiciela służby bhp). W celu bliższego zapoznania się z warunkami pracy, lekarz odbywa wizytacje stanowisk pracy. To właśnie m.in. z tego względu lepiej mieć umowę z jednym lekarzem prowadzącym, który zna zakład pracy i potrafi realnie ocenić warunki w nim panujące oraz doradzić jak je poprawić. Wszystkie zadania służby medycyny pracy zostały szczegółowo opisane w art. 6. Ustawy o służbie medycyny pracy.

7. Badania dodatkowe

Zgodnie z art. 14. Ustawy o służbie medycyny pracy, lekarz medycyny pracy powinien wskazać specjalistów bądź laboratoria, gdzie pracownik wykona niezbędne badania specjalistyczne. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której lekarz medycyny pracy wręcza pracownikowi skierowanie np. na badanie okulistyczne i poleca wykonać je we własnym zakresie. Dla niektórych stanowisk konieczne jest wykonanie szeregu badań dodatkowych. Terminy wykonania badań specjalistycznych zapewne nie będą określone w umowie, warto natomiast dopytać ile czasu szacunkowo trwa wykonanie pełnego zakresu badań. Czas to też pieniądz, uważajmy aby nie okazało się, że pracownik potrzebujący badań wysokościowych będzie je wykonywał cały tydzień. Cennym źródłem informacji mogą się okazać dotychczasowi usługobiorcy danego lekarza (najlepiej z podobnej branży, zatrudniający pracowników na podobnych stanowiskach).

8. Zakres badań

Niestety, często zdarza się, że każdemu pracownikowi, niezależnie od zajmowanego stanowiska wykonuje się badania dodatkowe (np. morfologia i badanie moczu). Tymczasem zakres badań jest określony w załączniku 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. W przepisach tych widać, że zakres badań każdego pracownika jest ściśle powiązany z zagrożeniami, jakie występują na jego stanowisku pracy. I tak, dla pracownika biurowego pracującego pow. 4 godziny dziennie z monitorem ekranowym, wykonywane powinno być dodatkowo badanie okulistyczne. Pracownicy zatrudnieni na wysokości pow. 3m oprócz badania profilaktycznego udają się na konsultację neurologiczną, laryngologiczną i okulistyczną, niekiedy też psychotesty. Należy pamiętać, że stan zdrowia pacjenta może skłaniać lekarza medycyny pracy do skierowania go na inne badania dodatkowe, jednakże wykonywanie badań laboratoryjnych każdemu pracownikowi (często nawet przed wizytą profilaktyczną), jest zbędne. Pamiętajmy, że lekarz medycyny pracy ocenia, czy nie ma przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Najczęściej nie wymaga to pogłębionej diagnostyki i rozszerzonych badań. Z drugiej strony, na życzenie pracodawcy można wykonywać określone badania każdemu pracownikowi (np. morfologia, czy badanie moczu).

9. Czas, na jaki wystawiane są orzeczenia

To najtrudniejszy punkt do weryfikacji przy podpisywaniu umowy na wykonywanie badań profilaktycznych pracowników. Praktycznie dopiero w czasie współpracy przekonamy się, na jaki okres czasu wystawiane są orzeczenia. Żaden lekarz nie zadeklaruje z góry terminu ważności badań, które będzie wykonywał. Jest to jak najbardziej zrozumiałe, ponieważ dopiero po zbadaniu pacjenta, lekarz może określić za jaki czas powinien się on zgłosić na kolejną wizytę. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy określa częstotliwość badań, zależnie od zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy, a niekiedy też wieku badanego (np. osoba powyżej 50. r.ż., pracująca na wysokości powyżej 3m nie otrzyma orzeczenia o braku przeciwskazań do pracy na dłużej niż 1 rok). Jeśli jednak widzimy, że orzeczenia dla wszystkich pracowników biurowych poniżej 40 roku życia są wystawiane na rok, to może to wzbudzić nasze wątpliwości. Najlepiej, przed podpisaniem umowy zasięgnąć informacji u aktualnych klientów danego usługodawcy, wtedy dowiemy się jak realizacja umowy wygląda w praktyce.

Powyżej przedstawiliśmy podstawowe kwestie, na które radzimy zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy z lekarzem medycyny pracy. Należy jednakże pamiętać, że lekarz to zawód zaufania publicznego. Nie możemy wnioskować, że skoro jeden pracownik dostał orzeczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku biurowym na 3 lata, to jego kolega, zatrudniony na tej samej pozycji otrzyma orzeczenie na ten sam czas. Po to istnieje opieka profilaktyczna nad pracownikami, aby każdy był traktowany indywidualnie. Lekarza natomiast obowiązuje tajemnica lekarska i nie spodziewajmy się, że będzie tłumaczył szczegółowo pracodawcy dlaczego jedna osoba była kierowana na dodatkowe badania a inna nie, czy też skąd wynikają różnice w terminach ważności poszczególnych orzeczeń.

Śledźcie naszego bloga (również na Facebooku i Linkedin), gdzie poruszamy istotne kwestie związane z medycyną pracy i BHP. W najbliższym czasie podpowiemy, jak wypełnić skierowanie na badanie profilaktyczne pracownika i co powinno zawierać orzeczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na danym stanowisku. Oczywiście, daj nam znać jeśli masz temat, który powinniśmy Twoim zdaniem bliżej omówić.